Archives

Dhurimi i organeve në Zvicër, pëlqimi i supozuar ka efekte kontradiktore

Posted on by erezzaademi

Sipas një studimi të ri, e ashtuquajtura zgjidhje e mospjesëmarrjes për dhurimin e organeve po ka efekte anësore të papritura. Në vendet ku u prezantua, dhurimet nga individë të vdekur u rritën pak, por në të njëjtën kohë, numri i donatorëve të gjallë ra ndjeshëm.

Me zgjidhjen e mospjesëmarrjes të miratuar në Zvicër në vitin 2022, të gjithë personat që nuk kanë kundërshtuar gjatë jetës së tyre do të konsiderohen donatorë organesh.

Sipas një studimi të botuar në revistën e specializuar Pnas Nexus, numri i dhurimeve nga individë të vdekur u rrit me një mesatare prej 1.21 për milion banorë në 24 vende që prezantuan një sistem të tillë, shkruan swissinfo, transmeton albinfo.ch. Në të njëjtën kohë, numri i dhurimeve të gjalla ra me 4.59 për milion banorë.

Megjithatë, Drejtori i Swisstransplant, Franz Immer, paralajmëron kundër nxitimit në përfundime. Studimi është “monotematik” dhe injoron faktorë të rëndësishëm si besimi në sistemin e kujdesit shëndetësor, thotë ai.

Në Zvicër, zgjidhja e zgjatur e mospjesëmarrjes nuk pritet të hyjë në fuqi deri në vitin 2027, në rastin më të mirë. Immer pret që shkalla e miratimit të rritet nga 40% në rreth 60%.

Ligji i Austrisë për gomat e dimrit në fuqi nga 1 nëntori

Posted on by erezzaademi

Nga 1 nëntori deri më 15 prill, Austria zbaton përsëri kërkesën e saj për pajisje dimërore të varura nga moti dhe situata. Duke filluar nga e shtuna, makinat mund të ngasin në kushte dëbore, lluce ose akulli vetëm nëse janë të pajisura me goma dimërore.

“Edhe nëse ngarja me goma vere lejohet ende në mot të butë, këshillohet të planifikoni një ndërrim gome herët”, tha tekniku i ÖAMTC Steffan Kerbl, transmeton albinfo.at.

Ngarja me goma vere në dimër jo vetëm që rrezikon sigurinë e dikujt, por gjithashtu rrezikon gjoba të rënda dhe probleme me sigurimin. Në Austri, gomat e papërshtatshme mund të rezultojnë në një gjobë administrative që fillon nga rreth 100 euro. Nëse rrezikohen edhe përdoruesit e tjerë të rrugës, gjoba maksimale teorike mund të arrijë në 10,000 euro, paralajmëroi ÖAMTC, shkruan theinternational.

Zinxhirët e dëborës nuk janë zëvendësim për gomat e duhura, pasi ato mund të përdoren vetëm në rrugë të mbuluara me dëborë. Ata që udhëtojnë me makinë për pushime dimërore duhet gjithashtu të kontrollojnë me kujdes rregulloret e gomave në vendet që planifikojnë të vizitojnë.

Rama për Fatos Nanon: E quajtën tradhtar për takimin me Millosheviç, e vërteta do dalë

Posted on by erezzaademi

Kryeministri i Shqipërisë, Edi Rama, gjatë ceremonisë përkujtimore për ish-kryeministrin, Fatos Nano, të mbajtur në Tiranë, ka vlerësuar figurën dhe rolin historik të tij.

Në fjalimin e tij, Rama deklaroi se jeta dhe veprimtaria e Nanos përbëjnë një kapitull të pazëvendësueshëm në historinë e Partisë Socialiste dhe të Shqipërisë demokratike.

Ndër të tjera, ai kujtoi edhe periudhat më të vështira të jetës politike të Nanos, duke theksuar se pavarësisht kritikave dhe goditjeve, ai mbeti një figurë që mishëroi krenarinë dhe qëndrueshmërinë e Partisë Socialiste.

“PS nuk lëvizi asnjë moment, e bëri PS krenare për qenien e saj, promotore e interesave madhore të kombit. Ata që e nderuan kryetarin tonë, ishin po ata që e ngritën dhe e ulën tradhtar për takimin me Millosheviqin, dhe për plot të tjera që nuk ia vlen t’i kujtojmë”, u shpreh ai, transmeton albinfo.ch.

Në lidhje me takimin e shumëpërfolur të Fatos Nanos me ish-presidentin serb Sllobodan Millosheviq, Rama tha se historia do të tregojë se ai veprim ishte i motivuar nga ndjenja atdhetare, jo nga tradhtia.

“E kam dëgjuar prej tij bisedën me kasapin e Beogradit. Në atë takim nuk ka asgjë prej tradhtari, por kur të dalin në dritë fjalët e thëna në atë takim dhe bisedat me patriotët, atëherë askush nuk do vërë në dyshim se kontributi i tij e rendit Fatos Nanon në rreshtat e nderit”, tha Rama.

Kroacia, me rritjen më të madhe të çmimeve të picave në BE

Posted on by BR

Kroacia ka shënuar rritjen më të madhe të çmimit të picave në Bashkimin Evropian gjatë vitit të kaluar, sipas të dhënave më të fundit nga Eurostat.

Midis gushtit 2024 dhe gushtit 2025, çmimi mesatar i picës në Kroaci u rrit me 7.2%. Pas saj renditet Letonia me 6.6%, ndërsa Hungaria, Greqia dhe Rumania regjistruan rritje midis 5% dhe 5.3%. Në të gjithë BE-në, çmimet e këtij ushqimi shënuan një rritje mesatare prej 1%.

Në kontrast, disa vende të Evropës Perëndimore regjistruan ulje. Luksemburgu pësoi rënien më të madhe me -2.9%, i ndjekur nga Danimarka (-2.4%) dhe Irlanda (-1.8%). Zbritje më të vogla u vunë re gjithashtu në Spanjë, Belgjikë, Gjermani dhe Finlandë, shkruan Scan, transmeton albinfo.ch.

Rritja e kostove të përbërësve, veçanërisht miellit, djathit, perimeve dhe mishit, ka ndikuar drejtpërdrejt në çmimin e ushqimeve në restorante dhe piceri.

Për më tepër, kostot më të larta të energjisë, të shpërndarjes me porosi dhe rritjet e pagave në sektorin e mikpritjes kanë kontribuuar në zgjerimin e përgjithshëm të shpenzimeve operative.

Pavarësisht shtrenjtimit të çmimit, pica kroate mbetet një nga ushqimet më të preferuara të vendasve dhe vizitorëve. Po ashtu, picierët vendas po fitojnë gjithnjë e më shumë vlerësime, ndërsa ushqimi vendas po bëhet i njohur për cilësinë e përbërësve dhe kreativitetin.

A mundet Diella ta dërgojë Shqipërinë në BE

Posted on by BR

Rrjeti televiziv i lajmeve “Euronews” i ka kushtuar një shkrim ministres së Inteligjencës Artificiale në Shqipëri, “Diella”, duke shtruar pyetjen se “a mund ta çojë kjo Shqipërinë drejt anëtarësimit në Bashkimin Evropian?”.

Në artikullin e Euronews shkruhet ndër të tjera se Qeveria shqiptare po i beson inteligjencës artificiale për të përshpejtuar rrugën drejt anëtarësimit në Bashkimin Evropian, transmeton albinfo.ch.

“Kryeministri Edi Rama ka prezantuar një nismë novatore që ka tërhequr vëmendjen ndërkombëtare: krijimin e një “ministre virtuale”, të quajtur Diella, e cila do të përdoret për të reformuar proceset e prokurimeve publike dhe për të luftuar korrupsionin”.

Teksa shpjegon kuptimin e emrit të ministres, Euronews, shkruan se “Rama, i cili ka siguruar mandatin e katërt si kryeministër, deklaron se Diella do ta ndihmojë Shqipërinë të bëhet “një vend ku tenderat publikë janë 100% të lirë nga korrupsioni””.

Sipas Andreas Schieder, raportuesi i Parlamentit Evropian për Shqipërinë, vendi po ecën me ritme të mira drejt BE-së, falë reformave në drejtim të dixhitalizimit dhe qeverisjes transparente.

“Diella është një sinjal i fortë për investitorët e huaj, që po shohin përpjekje serioze për procese më të ndershme e të përgjegjshme,” tha Schieder për Euronews, duke shtuar se projekti ishte diskutuar gjerësisht në bisedimet për integrimin.

Megjithatë, nisma ka ngjallur edhe debate dhe shqetësime lidhur me legjitimitetin, sigurinë dhe sovranitetin digjital. Ekspertë evropianë paralajmërojnë se përdorimi i modeleve të huaja të AI-së, si ato të zhvilluara nga OpenAI dhe të hostuara në Microsoft Azure, mund të krijojë rreziqe në lidhje me të dhënat dhe ndërhyrjet e mundshme të jashtme.

“Çdo algoritëm ka prirje të ndikuara nga konteksti social, ekonomik dhe teknologjik ku është zhvilluar,” shpjegon Clotilde Bomont, analiste e lartë për teknologjitë dixhitale në Institutin e Bashkimit Evropian për Studime të Sigurisë (EUISS). Ajo thekson se përdorimi i një platforme amerikane për një funksion shtetëror në Europë ngre pyetje për aksesin e mundshëm të qeverisë amerikane në të dhënat publike, përmes ligjit të njohur si akti CLOUD.

Krahas rreziqeve të sigurisë, ekspertët theksojnë edhe mundësinë që projektet inovative si Diella të bëhen objekt i sulmeve kibernetike apo manipulimeve.

Megjithatë, ndërkombëtarisht, Rama është vlerësuar për guximin për të përdorur teknologjinë si mjet kundër korrupsionit, një nga kërkesat kryesore të Brukselit për avancimin e procesit të anëtarësimit. “Kam rezerva, por përpjekja për të luftuar korrupsionin me mjete të reja është e lavdërueshme,” tha Schieder.

“Prokurimet publike kanë qenë shpesh në qendër të skandaleve në Shqipëri, një çështje që Komisioni Evropian e ka cilësuar si “një nga sektorët më të prekshëm nga korrupsioni”. Përmes reformave të thella në drejtësi dhe krijimit të SPAK-ut, qeveria shqiptare ka kërkuar të tregojë se lufta kundër korrupsionit është prioritet kombëtar”, shkruan Euronews.

Homazhe në Pallatin e Kongreseve në nderim të Fatos Nanos

Posted on by BR

Në Pallatin e Kongreseve kanë nisur sot homazhet në nderim të ish-kryeministrit dhe liderit historik të Partisë Socialiste, Fatos Nano.

Në ceremoninë shtetërore të nderimit për Fatos Nanon, po zhvillojnë homazhe dhe vendosin kurora me lule qytetarë dhe personalitete nga fusha të ndryshme, ndërkohë që në vijim, nga ora 11:15-11:45, u zhvilluan homazhet e personaliteteve shtetërore dhe të trupit diplomatik.

Në homazhe morën pjesë Kryetari i Kuvendit, Niko Peleshi, zv/kryeministrja njëherësh ministre e Infrastrukturës dhe Energjisë Belinda Balluku, ministrja për Evropën dhe Punët e Jashtme, Elisa Spiropali, ministrja e Brendshme Albana Koçiu si dhe ministra të tjerë të kabinetit qeveritar.

Po ashtu homazhe zhvilluan edhe ish-kryeparlamentari Gramoz Ruçi, Sekretari i Përgjithshëm i PS-së, Blendi Klosi, kryetari i grupit parlamentar të PS-së, Taulant Balla si dhe deputetë të grupit parlamentar të Partisë Socialiste dhe personalitete me kontribute ne këtë forcë politike.

Në nderim të ish-kryeministrit Fatos Nano, në Pallatin e Kongreseve zhvilluan po ashtu homazhe edhe përfaqësues të trupit diplomatik të akredituar në Tiranë, shkruan ATSH, transmeton albinfo.ch.

Të pranishëm në homazhe ishin edhe deputetë të grupit parlamentar të Partisë Demokratike, si Agron Gjekmarkaj dhe Flamur Noka, si dhe politikanë të tjerë nga opozita, si Agron Duka, kreu i Partisë Agrare Ambientaliste, apo Fatmir Mediu i Partisë Republikane, po ashtu dhe ish kreu i PD, Lulzim Basha. Në homazhe morën pjesë dhe drejtues të pushtetit lokal. Po ashtu i pranishëm ishte dhe kryekomisioneri i KQZ, Ilirian Celibashi. Po ashtu, kryetarja e Gjykatës Kushtetuese, Holta Zaçaj.

Po ashtu në homazhe mori pjesë dhe ish-presidenti Alfred Moisiu, si dhe ish-presidenti Bamir Topi.

Në homazhe parakaluan dhe politikanë nga rajoni, si kryeministri në detyrë i Kosovës, Albin Kurti, apo Ali Ahmeti i Partisë Bashkimi Demokratik për Integrim në Maqedoninë e Veriut.

Ndërkohë përfaqësues të komuniteteve fetare në vend, akademikë, artistë, gazetarë e përfaqësues të fushave të ndryshme ishin të pranishëm në hollin e Pallatit të Kongreseve dhe kaluan me radhë për të kryer nderimet e fundit në kujtim të ish-kryeministrit Fatos Nano.

Homazhet publike kanë nisur që prej orës 8:30, ndërsa në përfundim të ceremonisë në orën 12:05, trupi i pajetë i Nanos do të niset drejt banesës së fundit, në Sharrë.

Në respekt për kontributin e Fatos Nanos në jetën publike dhe politike të vendit, 2 nëntori është shpallur edhe ditë zie kombëtare.

Të gjithë flamujt në institucionet shtetërore janë ulur në gjysmë shtizë, ndërsa në orën 12:00 do të ndalojë çdo aktivitet për të mbajtur një minutë heshtje.

Fatos Nano ndërroi jetë në 31 tetor, në moshën 73-vjeçare, në një prej spitaleve private të kryeqytetit, ku po kurohej prej 24 ditësh.

Pesë herë Kryeministër i Shqipërisë, Fatos Nano do të mbahet mend si një lider historik i së majtës shqiptare, vizionar për Shqipërinë dhe një nga figurat më të rëndësishme të politikës shqiptare gjatë periudhës së tranzicionit.

Mërgimtarët pritet të votojnë masivisht në Kërçovë

Posted on by BR

Mediat shqiptare në Maqedoninë e Veriut raportojnë se, mërgata kërçovare po i përgjigjet fuqishëm thirrjes për t’u rikthyer në vendlindje për raundin e dytë të zgjedhjeve lokale.

Më shumë se 6.000 bashkatdhetarë pritet të jenë në Kërçovë deri të dielën për të marrë pjesë në votime informon Tetovasot.

Ata do të mbështesin kandidatin shqiptar për kryetar të Komunës së Kërçovës, Fatmir Dehari, i cili në raundin e dytë përballet me kandidatin e VMRO-DPMNE-së, transmeton albinfo.ch.

Kthimi masiv i mërgatës shihet si një shenjë mobilizimi dhe uniteti për të ruajtur drejtimin shqiptar të Komunës së Kërçovës, e cila prej vitesh ka qenë simbol i bashkëjetesës dhe angazhimit qytetar.

Në Kërçovë kanë të drejtë vote 51 000 votues. Në 2 vendvotime ka pasur pengesa me aparatet biometrike. Në Kërcovë ka gjithsejtë 119 vendvotime.

Bie interesimi për mediat në Zvicër

Posted on by BR

Pothuajse gjysma e popullsisë së Zvicrës tani llogaritet si “e privuar nga lajmet” – njerëz që rrallë konsumojnë median gazetareske. Sipas Librit Vjetor më të fundit mbi Cilësinë e Medias nga Qendra Kërkimore për Sferën Publike dhe Shoqërinë e Universitetit të Cyrihut, 46% e zviceranëve bien në këtë kategori, niveli më i lartë që nga fillimi i regjistrimeve.

Sfera publike e Zvicrës po kalon një fazë të re të përçarjes dixhitale. Pas trazirave të shkaktuara nga rrjetet sociale dhe motorët e kërkimit, inteligjenca artificiale (IA) tani po rivizaton kufijtë e mënyrës se si prodhohet, shpërndahet dhe konsumohet informacioni. Pasojat janë të thella – për gazetarinë, firmat mediatike dhe publikun njësoj, transmeton albinfo.ch.

IA po transformon rutinat e redaksisë, duke ndryshuar rrjedhën e informacionit në platformat dixhitale dhe duke riformësuar mënyrën se si audienca i percepton lajmet. Edhe gjigantët e teknologjisë po e ndiejnë presionin: motorët e kërkimit dhe rrjetet sociale po integrojnë mjete të IA-së ose po blejnë ofrues për të mbrojtur pjesën e tregut. Pushteti dhe kontrolli në sferën publike po ndryshojnë përsëri, me pasoja për debatin demokratik.

Gazetaria zvicerane ende ecën mirë sipas standardeve ndërkombëtare. Mediat zvicerane janë të cilësisë së mirë dhe relativisht rezistente ndaj dezinformimit, thotë Mark Eisenegger, i cili drejton qendrën e kërkimit. Kur qarkullojnë gënjeshtrat, gazetarët kanë tendencë t’i identifikojnë dhe korrigjojnë ato shpejt. Megjithatë, paralajmëron ai, buxhetet e zvogëluara kanë gërryer diversitetin dhe thellësinë e mbulimit.

Mbështetja në rritje në mediat sociale për lajme i ka lënë shumë qytetarë më pak të informuar rreth politikës. Ata që mbështeten kryesisht në platforma të tilla si Instagram ose TikTok dinë më pak rreth çështjeve aktuale, përfshirë zgjedhjet. Sipas Eisenegger, konsumimi i thjeshtë i mediave sociale nuk është i mjaftueshëm. Niveli i njohurive është shumë më i lartë midis përdoruesve tradicionalë të lajmeve.

Gjetjet sfidojnë disa supozime. Konsumatorët e mëdhenj të lajmeve që kombinojnë mediat sociale me gazetarinë nuk janë domosdoshmërisht më të informuarit; ky dallim i përket ende lexuesve dhe shikuesve të mediave tradicionale si radioja, televizioni dhe gazetat.

Tetëmbëdhjetë përqind e të rriturve të rinj tani përdorin chatbot-e të inteligjencës artificiale si ChatGPT për të marrë lajme. Chatbot-et kanë një shkallë relativisht të lartë gabimesh dhe mbështeten shumë në raportimin e gazetarëve, nga puna e të cilëve përfitojnë pa kontribuar në të.

Pse, atëherë, njerëzit po largohen nga lajmet? Disa i shmangin ato në mënyrë aktive, të mbingarkuar nga negativiteti dhe kompleksiteti i tyre. Të tjerë thjesht i zëvendësojnë ato me argëtim. Njerëzit preferojnë të shikojnë një serial në Netflix sesa një program lajmesh. Kalimi në përdorimin e vazhdueshëm të telefonave inteligjentë ka zbehur gjithashtu vijën ndarëse midis gazetarisë dhe përmbajtjes së influencuesve.

Pushteti mediatik, i përqendruar

Pronësia e medias në Zvicër mbetet shumë e përqendruar. Një grusht firmash kontrollojnë shumicën e mediave kryesore, veçanërisht ato me shtrirjen më të gjerë. Në Zvicrën gjermanishtfolëse, tre grupet më të mëdha – TX Group (27.6%), SRG SSR (26.7%) dhe CH Media (20.3%) – komandojnë një pjesë të kombinuar të tregut prej 74.6% të përdoruesve totalë. Përqendrimi është edhe më i theksuar në Romandy: TX Group (45%), SRG SSR (32.4%) dhe Stiftung Aventinus, pronar i Le Temps dhe Heidi News (9.9%), së bashku përbëjnë 87.3%.

Implikimet për demokracinë janë shqetësuese. Qytetarët e privuar nga lajmet votojnë më rrallë, i besojnë më pak politikës dhe medias dhe identifikohen më pak me vlerat demokratike. Ata janë më të ndjeshëm ndaj një demokracie të drejtuar nga ndjenjat – ndaj vendimeve të bazuara në intuitë sesa në njohuri.

9 të plagosur pas sulmit me thikë në një tren në Londër

Posted on by BR

Nëntë persona janë plagosur pas një sulmi me thikë në një tren që udhëtonte nga Doncaster drejt stacionit King’s Cross në Londër të shtunën mbrëma.

Policia ka arrestuar dy burra në lidhje me ngjarjen, ndërsa hetimet po mbështeten edhe nga policia kundër terrorizmit, transmeton albinfo.ch.

Sipas policisë britanike, sulmi ndodhi rreth orës 19:30, pranë stacionit të Huntingdon në Cambridgeshire. Oficerët e armatosur ndërhynë menjëherë, ndaluan trenin dhe arrestuan dy persona në vendngjarje.

Shërbimi i ambulancës vendosi një përgjigje emergjente në shkallë të gjerë, duke transportuar disa të plagosur në spital.

Kryeministri Keir Starmer e cilësoi incidentin “të tmerrshëm dhe thellësisht shqetësues”, ndërsa falënderoi shërbimet e emergjencës për reagimin e shpejtë

Dëshmitarë të ngjarjes kanë përshkruar skena paniku në tren, ku pasagjerët vraponin për t’u larguar nga sulmuesi. Njëri prej tyre tha për mediat britanike se pa një burrë “të mbuluar me gjak” që kërkonte ndihmë.

Shërbimi hekurudhor konfirmoi ndërprerje të mëdha në itinerarin e saj, ndërsa stacioni i Huntingdon mbeti i mbyllur për shkak të hetimeve. Ndërprerjet pritet të zgjasin deri të hënën.

Policia u ka bërë thirrje dëshmitarëve që të raportojnë çdo informacion në lidhje me ngjarjen përmes linjës 101, duke cituar incidentin nr. 495 të datës 1 nëntor.

Policia e Kosovës arreston një polic serb në Jarinje

Posted on by BR

Policia e Kosovës të shtunën ka arrestuar një pjesëtar të Policisë së Serbisë në vendkalimin kufitar në Jarinje, nën dyshimin për “import të paautorizuar të municionit dhe posedim të paautorizuar të armëve dhe materialeve shpërthyese”.

Sipas raportit 24-orësh të Policisë së Kosovës të dielën, ai u arrestua dje paradite kur gjatë kontrollit të një veture me targa të Beogradit, e drejtuar nga i dyshuari mashkull kosovar, zyrtarët doganorë dhe policorë zbuluan në bagazhin e veturës 51 fishekë, para të gatshme 9.900 euro  dhe 26.000 dinarë serbë (rreth 220 euro), transmeton albinfo.ch.

Gjatë kontrollit, siç thotë raporti, autoritetet sekuestruan edhe dokumente personale dhe materiale policore, përfshirë kartelën e identifikimit dhe distinktivin e Policisë së Serbisë, kartelën e sindikatës së policisë serbe, letërnjoftimet e Serbisë dhe Kosovës, pasaportën serbe, një palë uniformash, një palë dorëza dhe një USB.

I dyshuari është dërguar në mbajtje.

Studimi konfirmon stereotipet zvicerane për familjet

Posted on by BR

Me sa duket, zviceranët ia dalin mbanë reputacionit të tyre për pastërti dhe rehati. Një studim i ri nga instituti kërkimor Sotomo për IKEA Zvicër sugjeron se shtëpia mbetet, për shumë njerëz, një strehë qetësuese nga një botë gjithnjë e më e çrregullt.

Pothuajse të gjithë (98%) i heqin këpucët sapo hyjnë në shtëpi.

Nga aty, zakonet ndryshojnë: banorët e moshuar kanë tendencë të veshin pantofla, ndërsa më të rinjtë – dhe shumë zviceranë që flasin frëngjisht – preferojnë çorape ose këmbë zbathur. Studimi, i cili anketoi më shumë se 1,800 njerëz në të gjithë vendin, është i pari i këtij lloji i porositur nga dega zvicerane e IKEA-s. Drejtoresha e saj menaxhuese, Janie Bisset, thotë se gjetjet do të ndihmojnë në hartimin e zgjidhjeve më të mira për ruajtjen e gjërave, transmeton albinfo.ch.

Krenaria familjare është e thellë. Dy të tretat e të anketuarve gatuajnë çdo ditë, duke preferuar ushqimin zviceran ose italian. Dhomat e ndenjes dhe të ngrënies janë hapësirat më të çmuara – vende për t’u çlodhur dhe herë pas here për t’u grindur. Shumica e mosmarrëveshjeve kanë të bëjnë me zhurmën, rregullin dhe logjistikën e përditshme të jetës së përditshme.

Komoditeti është parësor: më shumë se 80% thonë se ka më shumë rëndësi në shtëpi dhe tetë në dhjetë kalojnë pothuajse çdo mbrëmje atje. Privatësia, megjithatë, duket më pak përparësi – vetëm 6% e kyçin derën e banjës. Shtëpia është si një vend qetësie. Bota mund të jetë kaotike dhe e rrëmujshme, por shtëpia është një vend ku ende mund të ndihesh në kontroll. Megjithatë, ky urdhër ndonjëherë kufizohet me obsesionin. Katër në dhjetë të anketuar pranojnë se rregullojnë para se të vijë pastruesi, qoftë edhe vetëm për të lënë një përshtypje të mirë.

 

Balotazhi në Maqedoninë e Veriut: Mbi 1 milion votues të regjistruar

Posted on by BR

Shumica e votuesve të regjistruar në listën zgjedhore kanë të drejtë që përsëri t’u drejtohen kutive të votimit në rrethin e dytë të zgjedhjeve lokale në Maqedoninë e Veriut, për të zgjedhur kreun e komunës së tyre.

Të drejtën e votës në rrethin e dytë e kanë 1,013,357 votues nga mbi 1.8 milion votues sa janë të regjistruar në listë, shkruan Alsat, transmeton albinfo.ch.

Në Qytetin e Shkupit, 474,394 votues kanë të drejtë vote.

Zgjedhjet lokale do të monitorohen nga 1,569 vëzhgues, nga të cilët 904 janë vendas dhe 651 janë ndërkombëtarë. Monitoruesit kanë të drejtë të vëzhgojnë punën e KSHZ-së, Këshillave Komunale Zgjedhore dhe këshillave zgjedhor në vendvotime, duke shënuar gjetjet e tyre por pa penguar punën e organeve zgjedhore.

Të drejtë të ndjekin procesin pa e penguar atë kanë edhe të gjitha mediat vendase pa pasur nevojë për leje plotësuese, pore dhe dhjetëra gazetarë të huaj të cilët janë akredituar paraprakisht në KSHZ.

Luvri: Të dyshuar të tjerë në paraburgim

Posted on by albinfo.ch

Pas vjedhjes me thyerje në muzeun Luvër të Parisit, autoritetet franceze kanë hapur një hetim kundër dy të dyshuarve të tjerë. Ata akuzohen për vjedhje të organizuar dhe/ose ndihmë dhe inkurajim të një vjedhjeje të tillë, dhe tani janë në paraburgim, transmeton albinfo.ch.

Sipas zyrës së prokurorit publik të Parisit, të dy individët mohojnë çdo përfshirje në grabitje. Burri dhe gruaja janë arrestuar të mërkurën, së bashku me tre të dyshuar të tjerë. Këta të tre janë liruar që atëherë, shkruan srf.ch duke ju referuar mediave franceze.

Më 19 tetor, autorë të maskuar vodhën bizhuteri me vlerë 88 milionë euro nga Luvri.

Coop do të hapë dyqanin e 1,000-të vitin e ardhshëm

Posted on by albinfo.ch

Sipas një raporti të publikuar në “Le Temps”, Coop planifikon të hapë dyqanin e vet të 1,000-të vitin e ardhshëm. Pavarësisht një rrjeti tashmë të dendur dyqanesh, CEO i kompanisë COOP, Philipp Wyss sheh potencial të mëtejshëm rritjeje në Zvicër “sepse popullsia po rritet”, tha ai në një intervistë, transmeton albinfo.ch.

Në fund të vitit 2024, COOP, që është shitësi i dytë më i madh me pakicë në Zvicër kishte 970 supermarkete dhe gjeneroi shitje prej 12.1 miliardë frangash zvicerane.

“Sektori ushqimor ka performuar mirë për vite me radhë dhe ne po fitojmë gradualisht pjesë të tregut atje”, tha ai në intervistën e publikuar të shtunën.

Kompania po përjeton gjithashtu rritje pozitive në sektorin jo-ushqimor – pavarësisht konkurrencës së fortë nga shitësit me pakicë online, përcjell albinfo.ch. Coop ka përfituar gjithashtu nga ristrukturimi i konkurrentit të saj kryesor, Migros.

Paralelisht me zgjerimin e rrjetit të dyqaneve të saj, Coop synon të forcojë shitjet online dhe të integrojë më nga afër të dy kanalet e shitjes. “Ky kombinim është thelbësor”, tha Wyss. “Ne kemi zbuluar se klientët tanë më të mirë online dhe offline janë të njëjtë.”

Lidhur me blerjet e mundshme, Drejtori Ekzekutiv i Coop shpjegoi se ata po kërkojnë objektiva të përshtatshëm, “por tregu është mjaft i ngopur”. Prandaj, rritja në të gjitha segmentet e çmimeve është përparësia.

Drejtuesja e dehur e makinës përplaset në ndërtesë, i merret leja e drejtimit

Posted on by albinfo.ch

Në Schinznach Dorf, në kantonin e Aargaut, një shofere ka përplasur makinën e saj me një shtyllë në cep të një ndërtese herët në mbrëmje të premten. Sipas policisë, gruaja 51-vjeçare ishte e dehur, transmeton albinfo.ch.

Gruaja po drejtonte makinën në Unterdorfstrasse pak pas orës q7:30, raportoi policia kantonale e Aargaut të shtunën. Në pjesën e drejtë të rrugës, ajo doli nga rruga dhe makina e saj u përplas me forcë me shtyllën, shkruansda.ch

Ajo duhej të dorëzonte patentën e saj pasi u përcoll në spital.

Shoferja pësoi lëndime të lehta, sipas raportimeve. Policia deklaroi se gruaja ishte gjetur “shumë e dehur”.

Policia ia konfiskoi patentën e 51-vjeçares ndërsa ajo ishte ende në spital. Mostrat e gjakut dhe të urinës iu morën asaj. Policia paraqiti një raport në zyrën e prokurorit publik dhe nisi një hetim mbi rrethanat e sakta të aksidentit.

Fillimisht, nuk ishte e qartë nëse ndërtesa ishte në rrezik shembjeje si pasojë e aksidentit, sipas një njoftimi për shtyp, përcjell albinfo.ch. Megjithatë, një inxhinier strukturor dha leje, tha policia. Ndërtesa nuk kishte nevojë të sigurohej.

Galeria e Bazelit ekspozon skulpturën problematike të Trumpit

Posted on by albinfo.ch

Një skulpturë që përshkruan presidentin amerikan, Donald Trump në një pozë kryqëzimi, do të ekspozohet në Bazel duke filluar nga e shtuna (sot). Figura është e veshur me një kostum burgum ngjyrë portokalli, transmeton albinfo.ch.

Përgjegjësit e galerisë ku po ekspozohet kjo skulpturë theksojnë se skulptura ka për qëllim të ngrejë pyetje rreth moralit, fesë dhe pushtetit. Priten reagime.

Vepra, e titulluar “Shenjt apo Mëkatar”, nga artisti britanik Mason Storm, është shitur tashmë, sipas galerisë, raporton srf.ch. Vlera e saj e siguruar është në shuma të larta gjashtëshifrore.

Galeria Gleis 4 po e ekspozon këtë vepër ekskluzivisht. Një vendndodhje e planifikuar në stacionin e trenit u braktis për arsye sigurie.

Vepra artistike është e siguruar me GPS dhe sensorë.

“Ekziston një mënyrë për anëtarësimin e Kosovës në BE”, thotë Ish-presidenti i KiE

Posted on by albinfo.ch

Ish-presidenti i Këshillit Europian, Charles Michel ka zhvilluar një intervistë në “Inside Albania Podcast” me Alice Taylor me ç`rast ka folur lidhur me marrëdhëniet mes Kosovës dhe Serbisë dhe rrugës së tyre drejt BE-së.

Sipas tij anëtarësimi në BE është rruga më e mirë për të normalizuar marrëdhëniet mes dy vendeve si dhe për uljen e tensioneve.

“Unë me sinqeritet ndjej se mjeti më i fortë është anëtarësimi në BE. Dhe nëse duam që Kosova dhe Serbia te jenë të guximshme në nivel të brendshëm, sepse e di që si në Kosovë, ashtu edhe në Serbi, ekziston nevoja për t’i bindur qytetarët se zgjedhjet që po bëhen janë zgjedhjet më te mira për ta.

Mendoj se mënyra më e mirë për t’i bindur njerëzit është qё ata udhëheqës dhe ato shoqëri ta kenë ketë perspektive anëtarësimi. Sepse ky anëtarësimi, sipas meje, është mënyra më e mirë për të zbutur tensionet, për të normalizuar marrëdhëniet dhe për të zhvilluar një agjendë më pozitive të orientuar drejt së ardhmes”, u shpreh Michel.

Historia e një zviceraneje në Kosovë

Posted on by albinfo.ch

Erika Masinën e takova rastësisht në restorantin e një treni të mbushur plot, që udhëtonte nga St. Galleni drejt Lozanës. Ishte një përplasje gjuhësh ajo që na afroi. Fillimisht folëm në gjermanisht, kur e pyeta nëse vendi përballë ishte i lirë: “Ist das noch frei?”. Pak më vonë, porositëm kafenë në anglisht: “I’ll just have an espresso, please”. Dhe papritur e dëgjova Erikën që, me shumë habi, më tha: “A shqiptare je, a?”, me atë aksentin e lezetshëm prizrenas që të mbetet në vesh.

Unë, pothuajse e bindur se ajo ishte zvicerane dhe e vetëdijshme se fakti që nuk thashë “Isch do no frei?” në dialektin vendas më kishte zbuluar si të ‘huaj‘, iu përgjigja me të njëjtën habi: “A flet shqip, a?”. Ajo qeshi dhe, me një humor të ngrohtë, shtoi: “Ehh pooo, unë jam shqiptare”. Qeshëm të dyja si dy udhëtare që gjejnë ngrohtësi në fraza të përbashkëta gjuhësore dhe në rastësinë e një bisede shoqërore po lindte brenda një treni të qetë zviceran. Sa çudi!

Biseda nisi aty dhe s’u ndal deri sa arritëm në stacionet tona. Erika nisi të më tregonte për jetën e saj; përvojat si një zvicerane që kishte gjetur një shtëpi të dytë në Kosovë, një vend të cilin e kishte vizituar për herë të parë në vitin 2006, gjatë një udhëtimi pune.

Nga një ide në Zvicër, drejt një misioni në Kosovë

Por lidhja e saj me shqiptarët kishte nisur edhe përpara udhëtimit të parë në Kosovë. Erika ishte iniciatore e projektit “Gjermanishtja për nëna dhe fëmijë” (Deutsch für Mutter und Kind), në Zvicër, ku pati rastin të njihte shumë familje shqiptare emigrante. “Shqiptaret më lanë përshtypje të veçantë,”thotë ajo. “Nuk ishin si grupet e tjera imigrante që kisha njohur; nuk përputheshin plotësisht me ndonjë kategori… as ortodokse të ngurta, as myslimane të mbyllura. Kishin diçka që të tërhiqte, sikur ruanin një sekret brenda tyre. Kjo ndjenjë më ngjalli kureshtje dhe më bëri të udhëtoj në Kosovë, për të mësuar më shumë mbi kulturën e tyre”.

Pas vizitës së saj të parë, gjatë së cilës qëndroi gjashtë muaj në Kosovë, rrugët profesionale e çuan më pas në Maqedoni. Më vonë, ajo u kontraktua nga Caritas-i si trajnuese për edukatoret e çerdheve, me një angazhim të ndarë: gjysmën e kohës në Kosovë dhe pjesën tjetër në Bühler, në kantonin Appenzell Ausserrhoden. Për njëmbëdhjetë vitet e ardhshme, ajo ndau jetën mes këtyre dy botëve, duke kaluar një muaj në Kosovë dhe një muaj në Zvicër, herë me pite e fli, herë me fondue e raclette. Një ritëm i dyfishtë dhe një bashkim kulturash që ajo e reflekton me shumë sharm edhe sot.

Një filozofi që ndryshon rrënjët e arsimit: Të mësuarit përmes lojës

Që në fillim, qëllimi i saj ishte i qartë: të përmirësonte cilësinë e mësimdhënies në arsimin parashkollor dhe të sillte në Kosovë metoda bashkëkohore të mësimdhënies. Përmes pajisjeve moderne dhe krijimit të hapësirave më nxitëse për fëmijët, ajo promovoi filozofinë e të mësuarit përmes lojës, një qasje ku mësimi rrjedh natyrshëm. Kjo metodë mbështetet gjerësisht nga psikologët dhe edukatorët, ndër ta edhe Lev S. Vygotsky, i cili që në vitet 1930 theksonte se lloja është aktiviteti kryesor që nxit zhvillimin kognitiv dhe shoqëror të fëmijëve. [1]

Si pjesë e përpjekjes për të lënë pas një trashëgimi të qëndrueshme në shkollat shqipe, Erika botoi librin Kopshti si institucion arsimor: Të mësuarit përmes lojës, në bashkëpunim me Sonja Sarbach dhe me mbështetjen e Caritas Schweiz.

Por lidhja e saj me Kosovën nuk përfundoi me mbylljen e projektit. Përkundrazi, pas shumë viteve angazhimi, ajo vazhdoi të kontribuojë si konsulente dhe trajnuese në projekte të ndryshme, jo vetëm në Kosovë, por edhe në Shqipëri. Sot, në moshën 73-vjeçare, ajo mbetet një zë i njohur dhe i respektuar në fushën e edukimit të hershëm. Njëkohësisht, si ambasadore e vlerave shqiptare, ajo organizon shpesh udhëtime studimore për studentë zviceranë, me synimin që t’u tregojë një realitet të ndryshëm, një vend të vogël me zemër të madhe. Ajo Kosovën e sheh si një hapësirë arratisjeje nga përditshmëria e Zvicrës, një vend ku gjen frymëzim, ku vallëzon dhe mbushet me energji nga ngrohtësia e komunitetit.

Rrugëtimi i saj me gjuhën shqipe

Erika zgjedh të komunikojë në gjuhën shqipe sa herë që ndodhet në Kosovë. Si linguiste, mbetem e impresionuar dhe nuk mund të mos admiroj përkushtimin e saj për ta bërë gjuhën pjesë të jetës së përditshme. Shqipja është një gjuhë me një sistem morfologjik të pasur dhe kompleks, që i përket një dege të veçantë të familjes indo-europiane [2]. Ajo nuk ka ngjashmëri të drejtpërdrejtë as me gjermanishten, as me anglishten apo frëngjishten, çka e bën më të vështirë përvetësimin e saj, sidomos në fushën e leksikut, ku huazimet janë të kufizuara dhe struktura është krejt origjinale. Për dikë që nuk është rritur e rrethuar nga kjo gjuhë, ky proces shpesh është pengesë e madhe. Megjithatë, Erika ia doli.

Ajo rrëfen: “Menjëherë pas luftës ishte e domosdoshme të përktheja të gjitha materialet e mia në gjuhën angleze. Më pas e pyeta veten pse lodhem duke përkthyer në anglisht, kur kjo nuk është gjuha e popullit, e ka njerëz këtu, sidomos të moshuar, që as anglishten nuk e dinë mirë. Madje, as mua nuk më vjen natyrshëm. A nuk do të kishte më shumë logjikë të mësoja shqipen? Nuk isha aq e re sa për të filluar nga zero, prandaj hezitova pak, por me kohë vendosa ta mësoj dhe kështu bëra çdo mbrëmje. Nuk kishte kurse për shqip, ndaj mësova së bashku me komunitetin”.

Me kalimin e viteve, sfida vetëm sa është thelluar. Ndërsa u mësonte mësueseve si të largoheshin nga mësimi mekanik përmendësh dhe të përqafonin metoda që zhvillojnë inteligjencën emocionale dhe mendimin logjik, asaj vetë i është dashur ta përvetësojë materialin e saj në gjuhën shqipe me përpikëri, si një poezi që duhet recituar me qartësi dhe bindje.

Ajo flet për të mësuarit si një rrugë dykahëshe, nga e cila ka përfituar shumë edhe vetë. “Sa shumë gëzoheshin njerëzit kur më dëgjonin duke folur shqip! Reagimet e tyre më kanë motivuar jashtëzakonisht. ‘Top motiviert!’,” shton ajo, për të theksuar edhe më shumë ndikimin që pati kjo përvojë tek ajo. “Në këtë proces, po mësoja jo vetëm gjuhën, por edhe procesin e të mësuarit. Fillova të dëgjoja radion në shqip dhe ta praktikoja çdo ditë me shoqëri të ndryshme”.

Njëkohësisht, edhe stafi i shkollave që ajo trajnonte ishte vetë `nxënës i mirë`. “Më sillte aq kënaqësi t’i shihja sa të angazhuar ishin dhe sa shpejt përthithnin njohuritë e reja. Ata e vlerësonin sinqerisht procesin e trajnimit dhe merrnin pjesë me shumë dëshirë, gjë që e bëri përvojën time në Kosovë ndër më të bukurat. Përveç disa ‘problemeve me drejtorët e shkollave’,” shton ajo me humor.

Kosova, shtëpia e dytë

Erika rrëfen se njerëzit që njohu në Kosovë zënë një vend të veçantë në kujtimet e saj. “Më kanë thirrë Mësuese Erika… ah, sa përjetime kam, që s’mund t’i gjej në Zvicër.” Me dëshirën për të qenë pranë njerëzve, ajo kishte refuzuar të qëndronte në hotelin e ofruar nga Caritas dhe kishte zgjedhur, ashtu si shumë prej nesh që jemi rritur në Kosovë, të përjetonte jetën me qira dhe të gjitha sfidat e saj të përditshme.

Pastaj hesht për pak, sikur të rikthehet në ato çaste, dhe vazhdon t’i ndajë kujtimet e saj: “Unë nuk doja të isha mysafire hoteli, por pjesë e Kosovës. Doja të jetoja si ju dhe të flisja si ju. Për këtë arsye Kosova u bë shtëpia ime e dytë. Kushtet ishin të vështira: ndonjëherë kishte rrymë, ndonjëherë jo; ndonjëherë ma vidhnin edhe gjeneratorin, e shpesh ngrohesha me dru. Ndonjëherë më ngrinte edhe uji, e shkoja te ndonjë restorant ose te familjet që i doja… si familja Kastrati, derisa ‘rregulloheshin kushtet’. Këtë ‘Abenteuer’ e kam dashur shumë”.

Pak çaste para se të mbërrinte në stacionin e saj dhe të përshëndetet, ajo shton: “Kosova ma ka prek zemrën. Falënderimet, vlerësimi dhe dashuria që mora atje janë të rralla në shtetet e tjera. Shumë cilësi që tek ne janë zbehur, i gjeta aty. Ata janë aq të sinqertë e të hapur, ndërsa ne, në krahasim, dukemi shumë më të introvertuar. Përjetimet prej andej dhe mesazhet që më vijnë ende sot si: ‘Na kemi shumë mall për ty, ti na mungon, të duam…,’ janë fjalë që ma mbushin zemrën dhe që do t’i mbaj me vete gjithë jetën. Mezi pres të kthehem.”

[1] https://www.hup.harvard.edu/books/9780674576292

https://files.eric.ed.gov/fulltext/EJ1070266.pdf

[2] https://lrc.la.utexas.edu/eieol/albol

Fitimet e Bankës Qendrore Zvicerane u rritën nga rritja e çmimit të arit

Posted on by erezzaademi

Banka qendrore e Zvicrës raportoi të premten një fitim prej 12.6 miliardë frangash zvicerane (15.7 miliardë dollarë) për nëntë muajt e parë të vitit 2025, i nxitur nga çmimet në rritje të arit dhe tregjet në rritje të aksioneve.

Aksionet e Bankës Kombëtare Zvicerane në ar mbetën të pandryshuara, por vlera e tyre u rrit ndjeshëm ndërsa investitorët nxituan të blinin metalin e çmuar, pasi pasiguritë ekonomike dhe gjeopolitike i çuan çmimet në nivele rekord.

Në fund të shtatorit, çmimi i një kilogrami ari ishte 98,024 franga zvicerane, krahasuar me 76,011 franga në fund të dhjetorit 2024, duke përfaqësuar një fitim vlerësimi prej 22.9 miliardë frangash për aksionet e saj në ar, tha SNB në një deklaratë, transmeton albinfo.ch.

SNB regjistroi 23.1 miliardë franga zvicerane në fitime çmimesh për letrat me vlerë dhe instrumentet e aksioneve. Ky fitim ndihmoi në kompensimin e humbjeve të lidhura me kursin e këmbimit që arritën në total 46.3 miliardë franga.

Ashtu si ari, franga zvicerane konsiderohet një aset i madh i sigurt. Në mes të klimës së pasigurisë, monedha zvicerane është vlerësuar ndjeshëm që nga fillimi i vitit, veçanërisht kundrejt dollarit.

Në vitin 2024, fitimet e SNB-së arritën në 62.5 miliardë franga zvicerane pas nëntë muajve të parë dhe më pas u rritën në 80.7 miliardë franga deri në fund të vitit.

Arturo Bris, një profesor i financave në Institutin Ndërkombëtar për Zhvillimin e Menaxhimit në Lozanë, ka shprehur shqetësime në lidhje me një flluskë të mundshme teknologjike të inteligjencës artificiale.

Sipas llogaritjeve të tij, duke përdorur shifra nga Komisioni i Letrave me Vlerë i SHBA-së, gjashtë aksione teknologjike (Nvidia, Microsoft, Apple, Amazon, Alphabet dhe Meta) vetëm përbëjnë më shumë se 48 miliardë dollarë në portofolin e SNB-së.

Për të diversifikuar rezervat e saj, portofoli i aksioneve të bankës qendrore zvicerane përdor një strategji pasive që pasqyron indekset e tregut të aksioneve në vend që të zgjedhë aksione për të gjeneruar fitime.

Vetëm këto gjashtë aksione kryesore janë përgjegjëse për një pjesë shumë të madhe të rritjes në tregun e aksioneve të SHBA-së, tha Bris për AFP-në.

“Si ekonomist, nuk mund të flasësh për një flluskë para se të ndodhë,” vetëm pasi të ketë shpërthyer, tha ai.

Megjithatë, “ka një mbivlerësim të konsiderueshëm të këtyre aksioneve”, dhe nëse IA është një flluskë që shpërthen dhe shkakton një përplasje, “rreziku është shumë i lartë” për SNB-në, paralajmëroi ai.

Shumë çmime rriten në nëntor, e gjithë Austria i ndjen këto ndryshime

Posted on by erezzaademi

Nëntori jo vetëm që sjell temperatura të ftohta dhe hapje të verës së nxehtë, por edhe një valë të tërë rritjesh çmimesh. Qoftë kur vizitoni mjekun, në supermarket apo dëgjoni muzikë – pothuajse kudo duhet të gërmoni më thellë në portofolin tuaj që tani e tutje. 5 minuta ka përmbledhur për ju se çfarë po ndryshon dhe çfarë duhet të prisni.

Rritet tarifa e kartës elektronike

Së pari lajmi i keq: Tarifa e kartës elektronike rritet nga 15 nëntori në 25 euro. Kjo është pothuajse dyfishi i shumës së mëparshme dhe prek të gjithë personat e siguruar.

Energjia elektrike, gazi dhe CO2: Jeta e përditshme e shtrenjtë

Do të jetë gjithashtu më e pakëndshme me energjinë elektrike dhe gazin: Tarifat e rrjetit do të rriten ndjeshëm, dhe në fillim të vitit 2026 do të rritet edhe taksa e CO2. Kjo e bën ngrohjen dhe drejtimin e automjeteve edhe më të shtrenjta, veçanërisht tani në muajt e ftohtë.

Blerjet online: “Bli tani, paguaj më vonë” ishte dje

Blerjet spontane online së shpejti mund të jenë histori: Nga 20 nëntori, ofruesit si Klarna dhe PayPal duhet të kontrollojnë me kujdes nëse klientët mund t’i përballojnë blerjet e tyre fare. Kjo fillon me shuma nën 200 euro. Qëllimi është të parandalohet mbingarkesa me borxhe.

Ryanair: Ngjitja vetëm dixhitale

Nëse hipni në aeroplan në nëntor, duhet ta keni telefonin tuaj celular në dorë. Sepse Ryanair e menaxhon kartën e imbarkimit në letër me 12.5 minuta të raportuara: Rregull i ri në Ryanair: Nuk mund të hipni në aeroplan pa telefon celular. Nga ajo pikë e tutje, vetëm kartat dixhitale të imbarkimit përmes aplikacionit do të konsiderohen të vlefshme. Personi kryesor i rezervimit duhet të tërheqë biletat përmes “myRyanair” dhe t’ua përcjellë ato pasagjerëve të tjerë. Pra, pa një smartphone do të jetë e vështirë, shkruan 5min.at.

Spotify and Co.: Kënaqësia e muzikës kushton më shumë

Edhe transmetimi po fillon të funksionojë: Spotify do të rrisë çmimet fuqishëm nga mesi i nëntorit. Abonimi individual do të kushtojë 12.99 euro në të ardhmen, Duo do të kushtojë 16.99 euro dhe varianti familjar do të rritet në 20.99 euro. Studentët do të paguajnë 6.99 euro në të ardhmen. Nuk ju duket si muzikë? Këtu mund të zbuloni se si mund të kurseni ende disa euro: Spotify po bëhet më i shtrenjtë: Me këtë truk mund të kurseni para, transmeton albinfo.at.

Wiener Linien: Shansi i fundit për 365-Euro-Card

Vëmendje adhuruesve të transportit publik: Bileta vjetore popullore prej 365 eurosh do të rritet në 467 euro nga viti 2026. Pra, nëse ende doni të siguroni çmimin e vjetër, duhet të jeni të shpejtë. Nëse e keni pasur kartën tuaj për të paktën shtatë muaj, mund ta ktheni atë në nëntor dhe të merrni një të re me çmimin e vjetër. Por kini kujdes: Kjo është e mundur vetëm deri në fund të nëntorit, pas së cilës çmimi i volitshëm mbaron.

Detyrimi për gomat e dimrit: Tani bëhet serioz

Dhe për të gjithë shoferët: Nga 1 nëntori është përsëri detyrimi për të hequr gomat e dimrit. Nëse jeni në rrugë pa goma dimërore në borë, baltë ose akull, jo vetëm që rrezikoni sigurinë tuaj, por edhe gjoba të rënda (nga 100 euro e lart). Nëse përdoruesit e tjerë të rrugës janë të rrezikuar, mund të kushtojë deri në 10,000 euro.

Cigaret mund të ndalohen në tarracat e Gjenevës gjatë vakteve të ushqimit

Posted on by erezzaademi

Gjeneva mund të bëhet kantoni i parë që ndalon cigaret në tarracat e restoranteve gjatë vakteve. Këshilli i Madh pranoi një mocion të premten duke i kërkuar ekzekutivit të shqyrtojë zbatimin e një mase të tillë.

Teksti, i cili buron nga Qendra, u votua me 48 vota pro, 39 kundër dhe 4 abstenime. Këshilli i Shtetit do të duhet të përcaktojë kushtet e ndalimit. Kjo përfshin përcaktimin e orareve dhe perimetrave që do të synohen. Pierre Maudet, kreu i Departamentit të Shëndetësisë, njoftoi paraqitjen e një projektligji në një kohë të shkurtër.

Objektivi i këtij ndalimi është të zvogëlojë ekspozimin e popullsisë, veçanërisht fëmijëve, ndaj pirjes së duhanit pasiv. Është gjithashtu një çështje e “denormalizimit të gjestit të pirjes së duhanit gjatë vakteve”, tha deputetja e të Gjelbërve, Louise Trottet. “Ne duhet të ecim përpara me këtë ndalim super të moderuar”, këmbënguli centristi Souheil Sayegh, autor i mocionit, shkruan RTS.

Mbështetësit e ndalimit përmendën shembujt e Milanos, Barcelonës, Singaporit dhe Kanadasë, të cilat ndaluan pirjen e duhanit në vendet publike. Trendi për ndalimin e pirjes së duhanit është i qartë dhe vazhdon, tha deputeti i Qendrës Jean-Marc Guinchard.

Restoratorët e shqetësuar

Duke iu përmbajtur lirisë individuale, PLR e kundërshtoi fuqimisht këtë mocion. “Ky është një ndryshim që shumëfishon ndalimet me rrezikun e dobësimit të një sektori ekonomik që është tashmë nën presion”, tha PLR Pierre Nicollier. Dhe për të kritikuar këtë tarifë shtesë për pronarët e kafe-restorantëve, transmeton albinfo.ch.

Disa deputetë kanë paralajmëruar gjithashtu kundër një aplikimi që do të jetë i ndërlikuar. Për të zgjedhurin Stefan Balaban për Liri dhe Drejtësi Sociale, “Gjeneva nuk duhet të bëhet kryeqyteti i higjienës”.

Pas një votimi popullor, kantoni ndaloi cigaret në restorante në vitin 2009. Ky ndalim u zgjerua në vitin 2023 në sheshet e lojërave, stacionet e autobusëve dhe mjediset e qendrave të pritjes parashkollore. Por kjo masë e fundit është e vështirë të zbatohet në terren.

Sondazhi kthen debatin mbi energjinë bërthamore në Zvicër

Posted on by erezzaademi

Sipas një sondazhi të kohëve të fundit, shumica e votuesve zviceranë do të donin të lejonin përsëri ndërtimin e centraleve të reja bërthamore. Kjo rindez një debat të vjetër prej dekadash. Një vështrim në histori tregon se pengesat për projekte specifike do të ishin të larta edhe nëse ndalimi për ndërtime të reja do të hiqej.

Deri në vitin 2000, do të duhej të ndërtoheshin 15 deri në 20 centrale të reja bërthamore: Ky ishte parashikimi i ekspertëve në mesin e viteve 1970. Termocentralet Beznau I (që nga viti 1969) dhe Beznau II (1971) në kantonin e Aargau dhe Mühleberg në kantonin e Bernës (1972) ishin tashmë në rrjet në atë kohë.

Skenari nuk u materializua. Shtesat e vetme në termocentralet ekzistuese bërthamore në atë kohë ishin ato në Gösgen në kantonin Solothurn (1979) dhe Leibstadt në Aargau (1984). Për më tepër, operatori BKW e hoqi termocentralin bërthamor Mühleberg nga rrjeti në vitin 2019 për arsye ekonomike dhe aktualisht është duke u çmontuar.

Megjithatë, sigurisht që kishte plane konkrete për ndërtimin e termocentraleve të tjera bërthamore – duke përfshirë Kaiseraugst në periferi të Bazelit, si dhe në Graben, Oberargau, Rüthi, Inwil dhe Verbois.

Pushtimi në Kaiseraugst

Planet çuan në debate të nxehta dhe ngjallën rezistencë në rajonet e prekura. Që nga prilli i vitit 1975, aktivistët anti-bërthamorë pushtuan vendin e ndërtimit të termocentralit bërthamor në Kaiseraugst për gati tre muaj. Sot, protestat konsiderohen si lindja e lëvizjes zvicerane mjedisore. Puna e planifikimit për ndërtimin e një reaktori me ujë të presionuar në Rüthi ishte ndalur tashmë në vitin 1980 – në sfondin e kritikave jo vetëm nga kantoni i St Gallen, por edhe nga Vorarlberg.

Projektet e reja të ndërtimit në Kaiseraugst dhe Graben përparuan më shumë. Në fund të fundit, ishte një ngjarje jashtë vendit që vulosi fatin e tyre – katastrofa e Çernobilit në vitin 1986. Vetëm dy vjet më vonë, në vitin 1988, qeveria federale i varrosi ata. Në vitin 1990, njerëzit dhe kantonet miratuan të ashtuquajturën iniciativë moratoriumi dhe kështu dolën në favor të një ndalimi dhjetëvjeçar për ndërtimin e centraleve bërthamore.

Fukushima solli pikën e kthesës

Centralet e reja bërthamore u bënë përsëri problem vetëm në vitin 2008, kur kompanitë e energjisë Alpiq, Axpo dhe BKW paraqitën aplikime në qeverinë federale për zëvendësimin e centraleve në Mühleberg, Beznau dhe Gösgen.

Megjithatë, edhe një herë, një ngjarje jashtë vendit e ndryshoi rrënjësisht debatin: në mars të vitit 2011, një tërmet në Japoni shkaktoi një cunami. Pjesë të centralit bërthamor të Fukushimës u përmbytën, duke rezultuar në rrezatim të përhapur. Disa ditë më vonë, Ministrja e Energjisë e atëhershme Doris Leuthard pezulloi të gjitha procedurat e vazhdueshme të licencës së përgjithshme për centralet e reja bërthamore. Në vitin 2017, populli miratoi një ndryshim në ligjin që ndalonte ndërtimin e centraleve të reja bërthamore. Megjithatë, Ministri i Energjisë Albert Rösti njoftoi në fund të gushtit 2024 se donte ta hiqte ndalimin e ndërtimit nga ligji. Në mesin e gushtit 2025, qeveria federale miratoi njoftimin përkatës drejtuar parlamentit zviceran. Të Gjelbrit kanë njoftuar tashmë një referendum nëse propozimi do të gjente shumicën në parlament. Kompanitë e energjisë theksojnë gjithashtu se investimi i kërkuar për të ndërtuar gjeneratën e fundit të centraleve bërthamore do të ishte jashtëzakonisht i lartë.